Tooshe

آجیل خوراکی خوشمزه ای است که از دیرباز جای خود را در انواع مراسم ایرانی باز کرده است. با اینکه در حالت کلی آجیل شامل مخلوطی ازخشکبار است اما سنت هاب دیرینه و سلایق مختلف ترکیبات گوناگونی از آجیل را به وجود آورده اند. ایرانیان که در گذشته شادی ها و مراسم گرم و سنتی خاص خود را در هر ماه برگذار میکردند، برای هر جشنی آیین و سنت مخصوص به خود را ایجاد کرده بودند. یکی از این سنت های بسیار زیبا که خوشبختانه تا زمان حال ادامه یافته و به ما نیز رسیده است شب یلدا است. یلدا آیین و سنت خاص خود را دارد و به طبع آن دارای آجیل مخصوص به خود است! اساسا ایرانیان اصیل معتقدند بدون حضور آجیل شب یلدا (به عنوان یکی از نمادهای شب یلدا) جشن یلدا ناقص است! هر چند که قطعا تمامی این رسوم و سنت ها برای نزدیک تر شدن افراد فامیل و دوستی ها و از بین رفتن کینه ها پایه ریزی شده است اما داشتن نماد و آیین مانند آجیل شب یلدا جدابیت های خاص خود را به این مراسم می افزاید. آجیل ایرانی حالا به یکی از نمادهای فرهنگ ایرانی بدل شده و بر اساس ترکیبات و اجزای آن آجیلشور، آجیل شیرین و آجیل چهار مغز نام گرفته است.

آجیل شب یلدا

درست است که آجیل بنا بر سلایق و مدل‌های گوناگون، ترکیبات متفاوتی دارد اما آجیل شب یلدا به رسم سنت های دیرین شامل مغزهای زیر است:

پسته

بادام

گردو

فندق

البته در برخی مناطق کشور از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده می شود و علاوه بر اینها کشمش و انجیر هم بعضا درآجیل شب یلدا به کار میرود. ویژگی بارز آجیل شب یلدا، مخلوط بودن انواع مغزهای خام و خشکباری است و همین موضوع بر ارزش تغذیه ای آن می افزاید. در واقع شاید بتوان گفت آجیل شب یلدا در حالت سنتی خود، آجیل چهارمغز بوده است و به مرور زمان مغزها و خوراکی های دیگری به آن افزوده شده است که در این میان باسلوق را هم میتوان نام برد که الیته به دلیل محاسبه وزن آن در زمان خرید آجیل شب یلدا و البته بالا رفتن قیمت آجیل در زمان های خاص و مراجعه زیاد مردم مانند شب یلدا!، اگر قیمت برایتان اهمیت دارد آجیل را به صورت مغزهای جداگانه بخرید و از خرید آجیل مخلوط خودداری کنید و بعدا در منزل خودتان آجیل مخلوط را درست کرده و در ظرف دلخواه بریزید چرا که در شکل های آماده آجیل شب یلدا، مقدار قابل توجهی باسلوق و موارد غیر ضروری وجود دارد که در محاسبه وزن و قیمت به صورت یکپارچه و یکجا صورت میپذیرد!

ویژگیهای آجیل شب یلدا

آجیل به عنوان سالم ترین تنقلات شناخته شده و دارای فیبر بالاست که در درمان یبوست، چاقی، انواع سرطان ها از جمله سرطان معده و روده بسیار مؤثر است. آجیل دارای انواع ویتامینهای گروه E و B، روی، کلسیم، فسفر و پتاسیم، منیزیوم، ویتامین A و پروتئین است که وجود این مواد در بدن موجب افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از ریزش مو و چین و چروک پوست، درمان افسردگی، افزایش قدرت بینایی و رفع خستگی و گرفتگی عضلات می شود. اما باید توجه کرد با اینکه چربی موجود در آجیل از نوع مضر نیست، اما دارای کالری بالایی است و برای جلوگیری از افزایش وزن در خوردن آن باید اعتدال رعایت شود.

آجیل هفت قلم و تزیینی شب یلدا

آجیل، بخش چرب و خوشمزه سفره یلدا را تشکیل می‌دهد. بادام، پسته، فندق، گردو، نخودچی، کشمش و باسلوق، کمتر کسی را دچار وسوسه نمی‌کند، به خصوص که در شب‌ های سرد زمستان، خوردن آجیل شما را گرم می‌کند، در زیر به شرح خواص دو قلم از خوراکی‌های موجود درآجیل شب یلدا  می‌پردازیم

کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌ های ساده و پیچیده‌، بخش مهمی از رژیم غذایی فرد را تشکیل می ‌دهند. بیشترین مقدار انرژی بدن از این منبع غذایی تامین می ‌شود. حداقل نیمی از کالری مصرفی، باید از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند برنج تأمین گردد. قندها، نشاسته و فیبرها نیز اشکال دیگری از کربوهیدرات‌ها هستند.

کربوهیدرات‌های ساده، قندهایی مانند گلوکز، فروکتوز، لاکتوز و ساکاروز هستند و از کربوهیدرات‌های پیچیده می ‌توان به نشاسته، گلیکوژن و فیبرها اشاره کرد. این ترکیبات، به شکل زنجیر طویلی متشکل از کربوهیدرات‌های ساده مثل گلوکز هستند. شکل ذخیره‌ای کربوهیدرات‌ها در گیاهان، به‌ صورت نشاسته و در انسان به ‌صورت گلیکوژن می ‌باشد.

برنج غذایی از دسته ‌ی کربوهیدرات‌های پیچیده است که نسبت به غذاهای کربوهیدراتی ساده، حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر بیشتری می‌ باشد.

برنج دارای کربوهیدرات زیادی است(3/32- 5/25 گرم کربوهیدرات در هر 100 گرم برنج پخته).در واقع 90 درصد کالری برنج ناشی از کربوهیدرات آن است و در هرم غذایی جزء گروه "نان و غلات " محسوب می شود.

فیبر رژیمی

تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف حداقل 25 گرم فیبر در روز، خطر ابتلا به بیماری‌ های مزمن را کاهش می ‌دهد.

غذاهای غنی از فیبر، به بهبود عملکرد روده‌ها کمک کرده و درصد ابتلا به بیماری‌ های روده‌ای را کاهش می ‌دهد.

یک دوم فنجان برنج سفید حاوی 3/0 گرم فیبر رژیمی است، در حالی که همین‌ مقدار برنج قهوه‌ای حاوی 8/1 گرم فیبر رژیمی می ‌باشد (تصویر بالا برنج سفید و قهوه ای را نشان می دهد).

پروتئین

پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی، اسیدهای آمینه ‌ی لازم را برای ساخت و نگهداری بافت‌ها، آنزیم‌ها و برخی هورمون‌های بدن فراهم می‌ آورند. بسیاری از عوامل تنظیم ‌کننده‌ی فرآیندهای بدن، پروتئینی هستند. ضمناً این ترکیبات می ‌توانند به عنوان منبع انرژی عمل کنند.

پروتئین‌ها از زنجیره‌هایی با واحدهای اسید آمینه ‌ای تشکیل شده اند. بدن انسان قادر به ساخت اسیدهای آمینه‌ ی ضروری نمی‌ باشد. به این دلیل این دسته از اسیدهای آمینه‌، باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند. در حین ساخت پروتئین در بدن، حضور هر 8 اسید آمینه ‌ی ضروری به شکل همزمان ضروری است.

اگر چه برنج منبع غنی ‌ای از پروتئین به ‌شمار نمی ‌رود(5/2- 2 میلی ‌گرم پروتئین در هر فنجان برنج پخته)، ولی کیفیت پروتئینی آن از سایر غلات بالاتر می ‌باشد.

ارزش بیولوژیکی، معیاری برای سنجش کیفیت پروتئین است و بیان می کند که چه مقدار از نیتروژن موجود در پروتئین خورده شده، در بدن حفظ می ‌شود.

کامل ‌ترین پروتئین غذایی با چنین استانداری (ارزش بیولوژیکی برابر 100)، پروتئین تخم ‌مرغ می ‌باشد که به‌ عنوان پروتئین مرجع توسط FAO* (سازمان جهانی خواربار و کشاورزی) در نظر گرفته شده است.

ارزش بیولوژیکی پروتئین برنج، 86 است. برای مثال، ارزش بیولوژیک پروتئین فیله‌ ی ماهی 90- 75 و پروتئین ذرت 40 می‌باشد.

پروتئین‌های که ارزش بیولوژیکی بالای 70 دارند، به ‌عنوان پروتئین‌هایی با کیفیت قابل قبول در نظر گرفته می‌ شوند.

چربی

برنج حاوی مقدار بسیار ناچیزی چربی می باشد(2/0 گرم چربی در یک دوم فنجان برنج سفید پخته شده). بدن انسان قادر است تمام اسیدهای چرب (واحد تشکیل‌‌دهنده چربی) مورد نیاز خود، به جز اسید لینولئیک را بسازد. این اسید چرب (اسید لینولئیک) حدود 30 درصد از کل اسیدهای چرب موجود در برنج را شامل می ‌شود.

برنج فاقد کلسترول است (کلسترول خاص چربی‌های حیوانی است) و با توجه به درصد بسیار پایین چربی، یک غذای فوق‌العاده در تمام رژیم‌های غذایی محسوب می ‌گردد.

برای داشتن یک رژیم غذایی خوشمزه و سالم ، مصرف مغزیجات را فراموش نکنید زیرا بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که آجیل‌ها فواید بسیاری برای سلامتی افراد دارند. خوردن آجیل می تواند سطح قند خون را بهبود بخشیده و ریسک ابتلا به سرطان‌ های خاص را کاهش دهد. علاوه بر این، خوردن آجیل می‌تواند به کاهش عوامل ایجاد کننده بیماری‌های مزمن از جمله بیماری‌های قلبی و دیابت کمک کند. آجیل پنج مغز ارائه شده در خشکبار نمونه که اصطلاحا هفت مغز نیز نامیده می شود ترکیبی از مغزیجات با کیفیت و تازه ، نظیر مغز گردو، مغز پسته ، مغز بادام هندی ، مغز بادام و مغز فندق است و مانند دیگر انواع آجیل ها می تواند گزینه مناسبی برای پذیرایی در مهمانی ها و میان وعده های غذایی شما باشد.

خواص پنج مغز

آجیل های موجود در هفت مغز بیشترین میزان آنتی اکسیدان را در مقایسه با دیگر خوراکی ها دارا می باشند.

از بدن در مقابل بیماری های قلبی ،سرطان ،دیابت ،سنگ صفرا ،گرفتگی عروق و مشکلات کلیه و…. محافظت می کند.

هفت مغز مناسب برای کاهش فشار خون و درمان کم خونی می باشد.

باعث کاهش قند خون شده و از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می کند.

خوردن هفت مغز برای پیشگیری و درمان بیماری های پوست و مو مفید می باشد.

از مهمترین پروتئین های گیاهی و منبع سرشار از چربی های امگا 3 و اسید آلفالینولئیک می باشد.

هر ساندویچ همبرگر از 4 جز اصلی تشکیل می‌شود که بدون هر کدام از آنها، غذایی تهیه شده ناقص بوده و نمی‌توان به آن همبرگر گفت. برگر، نان همبرگر، سس و مخلفات مانند سبزیجات یا ادویه مخصوص همبرگر که درنهایت یک ساندویچ همبرگر را تشکیل می‌دهند.

نان همبرگر:

در گذشته از همان نان‌هایی که در هر منطقه پخته می شد، برای تهیه همبرگر استفاده می‌شد، اما بعدها نان همبرگر تغییر کرد و به شکل نان‌های صنعتی گرد اسفنجی با آردگندم که کمی طعم شیرین دارند تبدیل شد که امروزه جزو پرمصرف‌ترین نوع نان در سراسر دنیا محسوب می‌شود. نان جو، نان چاودار، نان‌های ادویه‌دار یا کنجدی نیز برای سرو همبرگر در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال برخی افراد در منزل و با استفاده از گاز فردار، نان همبرگر خانگی خوشمزه و باکیفیت تهیه می‌کنند.

یکی از رموز تهیه نان‌ همبرگر مطبوع و با کیفیت، رعایت تناسب مواد اولیه می‌باشد. برخی از این مواد نقش مهم‌تر و حساس‌تری در تهیه نان دارند. به عنوان مثال خمیر‌مایه، که برای فعال شدن و عمل آمدن نیاز به مقداری شکر دارد. از طرفی افزودن مقادیر بالای شکر باعث مرگ و غیرفعال‌شدن خمیر‌مایه خواهد شد. همچنین نمک به کنترل فعالیت خمیر‌مایه کمک می‌کند و همان‌طور که در مورد شکر نیز صادق است، مقادیر بالای نمک یا افزودن نمک به صورت مستقیم بر روی خمیر‌مایه، آن را غیر‌فعال خواهد کرد.

نکته دیگر در مورد مواد اولیه مورد استفاده در پخت نان همبگر این است که در مورد برخی مواد اولیه نمی‌توان اندازه دقیقی ارائه کرد. به عنوان مثال، آرد که مقدار مصرفی آن در پخت نان‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد و همیشه تاکید می‌شود که میزان آرد تقریبی بوده و باید تا اندازه‌ای به خمیر اضافه شود که خمیر به دست نچسبد. نسبت مواد میانی و یا مغز‌ها و طعم‌دهنده‌های مختلف مورد استفاده در تهیه نان نیز از مواردی است که بسته به ذائقه افراد بستگی دارد و نمی‌توان اندازه دقیقی برای آن‌ها تعیین کرد.

سس همبرگر:

سس‌های مورد استفاده برای همبرگر بسیار متنوع هستند. برای مثال می‌توان از انواع سسها مانند سس گوجه فرنگی یا سس کچاپ، سس مایونز، سس‌های پنیردار، سس‌های دودی (سس باربیکیو)، انواع سس خردل، سس ترش و تند و سس های میوه‌ای نیز در کنار ساندویچ همبرگر استفاده نمود. انتخاب سس به نوع برگر و سلیقه هر فرد بستگی دارد، اما استفاده از سس مایونز به عنوان سس اصلی ساندویچ و سس کچاپ به عنوان سس کنار غذا، شهرتی جهانی دارد.

افرادی که از رژیم‌های کم‌کالری پیروی می‌کنند می‌توانند به جای استفاده از این سس‌ها، از سس‌های رژیمی یا سس‌هایی که با پنیرهای رژیمی و کم‌چرب تهیه می‌شود در کنار انواع سس خردل استفاده کنند.

مخلفات همبرگر

ساندویچ همبرگر معمولا همراه با مخلفات متنوعی سرو می‌شود؛ یعنی در یک ساندویچ همبرگر از انواع سبزیجات شامل گوجه فرنگی، خیارشور، کاهو، قارچ، کدو، کلم‌های مختلف، پیاز، سیر و سبزی‌های گوناگون می‌توان استفاده نمود. سبزیجات مورد استفاده در ساندویچ‌ها با توجه به نوع برگر، ادویه‌های به کار رفته در آن‌ها و همینطور سلیقه افراد انتخاب می‌شوند ولی در نهایت یار جدانشدنی برگرها، سیب زمینی سرخ شده است.

به جز این موارد انواع دورچین غذا مانند قارچ سوخاری، پیاز سوخاری، چیپس سیب زمینی و ... نیز در کنار انواع ساندویچ‌خت به خصوص ساندویچ همبرگر مصرف می‌شود.

ادویه مخصوص همبرگر:

شاید بارها تلاش کرده‌اید در منزل یک ساندویچ همبرگر خوشمزه و مشابه همبرگرهای بازاری تهیه کنید اما هربار به این نتیجه رسیده‌اید که خیر، هیچ همبرگری شبیه همبرگرهای آماده نیست!

شاید مهم‌ترین دلیل این اختلاف، تفاوت در ادویه‌جاتی باشد که معمولا در رستوران‌ها و فست‌ فودی‌ها از آن‌ها برای تهیه انواع ساندویچ‌ها استفاده می‌شود و شما از جزییات و ترکیبات آن‌ها بی‌خبر هستید. در ادامه این مشکل را رفع خواهیم کرد و راز و رمز تهیه ادویه مخصوص همبرگر را به شما خواهیم گفت.

همان‌طور که از اسم این آجیل پیدا است، مخلوط 4 مغز بادام هندی، پسته، فندق و بادام درختی را با هم به آجیل چهار مغز شهرت یافته است. مانند انواع دیگر خشکبار و آجیل، این نوع هم به صورت خام و هم به شکل فرآوری شده و یا به اصطلاح بو داده و شور در بازار وجود دارد که افراد طبق ذائقه و سلیقه خود آن را تهیه و مصرف می‌کنند. هر چند که به عقیده کارشناسان تغذیه آجیل چهارمغز خام از نظر پیشگیری از بیماری‌های و حفظ سلامتی بدن و نیز امکان مصرف برای افراد دچار بیماری‌های نظیر فشار خون بالا و بیماران قلب و عروقی بهتر بوده و بیشتر توصیه می‌شود‌.

ترکیبات و عناصر تشکیل‌دهنده آجیل چهارمغز

آجیل چهار مغز منبع عظیمی از املاح، مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن انسان است که  هر یک از آن‌ها خواص و فواید فراوانی برای سلامت وی به همراه دارد. از مهم‌ترین مواد معدنی می‌توان آهن، مس، فسفر، روی، منگنز، پتاسیم و کلسیم را برشمرد. همچنین ویتامین A و B و E در آجیل چهار مغز موجود است. آنتی‌اکسیدان، انواع پروتئین، امگا3 و اسیدهای چرب غیراشباع دیگر مواد تشکیل‌دهنده آجیل چهار مغز را شامل می‌شوند که با مصرف مقدار درستی از آن علاوه بر تأمین گروه زیادی از مواد لازم بدن در طی روز، به تندرستی و سلامت بدن انسان کمک شایانی کرده و از برخی بیماری‌ها پیشگیری می‌نماید.

مصرف آجیل چهارمغز برای چه افرادی مناسب است؟

در حالت کلی همه افراد می‌توانند با رعایت میزان متعادل مصرف که معمولاً 7 عدد است، آجیل چهار مغز به ویژه نوع خام آن را بدون دغدغه مصرف کنند‌. در این میان گروهی از افراد وجود دارد که خوردن آجیل چهارمغز به شدت برای آن‌ها مفید بوده و توصیه می‌شود که روزانه آن را میل کنند. این افراد شامل کودکان، نوجوانان، ورزشکاران و خانم‌های باردار و شیرده است که مصرف آجیل چهار مغز به عنوان میان وعده‌ای سالم و مغذی برای آن‌ها سلامتی و نشاط را توأم با خود دارد.

همچنین افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، مصرف آجیل چهار مغز می‌توانند علاوه بر رساندن مواد مورد نیاز بدن و جلوگیری از مشکلات ناشی از رژیم‌‌های غذایی، با ایجاد احساس سیری در آن‌ها به بالاتر بردن آستانه گرسنگی و پیشگیری از اشتهای کاذب در آن‌ها کمک شایانی نماید‌.

آجیل چهار مغز بهتر است در برنامه غذایی افرادی که گوشت نمی‌خوردند و یا عادت به خام‌خواری دارند، نیز گنجانده شود.